Nie od dziś wiadomo, że rola aktywności fizycznej w prewencji chorób cywilizacyjnych, do których zaliczamy między innymi otyłość, cukrzycę typu 2 czy choroby układu krążenia, jest ogromna. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia osoby dorosłe powinny poświęcać na aktywność fizyczną przynajmniej 150 minut tygodniowo w przypadku, kiedy intensywność ćwiczeń jest umiarkowana, lub 75 minut, gdy wysiłek fizyczny jest intensywny. W celu osiągnięcia dodatkowych korzyści zdrowotnych – redukcji masy ciała czy też poprawy kondycji fizycznej należy zwiększyć planowaną aktywność fizyczną do 300 minut tygodniowo.

Pamiętajmy jednocześnie, że aktywność fizyczna to nie tylko ściśle zaplanowane i zorganizowane formy ruchu, ale także całość działań podejmowanych w ciągu dnia związanych z pracą czy zabawą. W profilaktyce i leczeniu chorób ważna jest zarówno planowana, jak i codzienna aktywność fizyczna.

Jak zmierzyć aktywność fizyczną w dużej grupie osób?

Pomiar aktywności fizycznej w badaniach naukowych zawsze był problematyczny. Wybór metody uzależniony jest zawsze od celu i zakresu badań. O ile w przypadku małych grup nie stanowi to większego problemu, o tyle w badaniach dużych populacji wybór narzędzia do pomiaru ma ogromne znaczenie. Większość badaczy do oceny aktywności fizycznej posługuje się różnego rodzaju kwestionariuszami, których zastosowanie jest proste w użyciu, tanie, niewymagające specjalistycznego sprzętu i zapewnienia odpowiednich warunków.

Użycie kwestionariuszy do badania ma jednak spore ograniczenia, dlatego coraz częściej naukowcy korzystają z nowych rozwiązań technologicznych. Aktualnie w części badań dotyczących aktywności fizycznej używa się profesjonalnych krokomierzy lub… aplikacji, które instalowane są na urządzeniach mobilnych. Z takiego właśnie rozwiązania skorzystali amerykańscy naukowcy konstruując swoje badanie.

Kim byli i skąd pochodzili uczestnicy badania?

Do badania wykorzystano dane ze smartfonów ponad 700 tysięcy osób ze 111 krajów na świecie i przeanalizowano 68 milionów dni aktywności fizycznej. Bardziej wnikliwe analizy przeprowadzono dla krajów, w których liczba uczestników była większa niż tysiąc osób. Uczestnicy wprowadzali do aplikacji takie dane jak wiek, płeć, masa ciała, a średnia ilość zarejestrowanych dni wynosiła 95.

Jest to niewątpliwie jedno z największych badań dotyczących aktywności fizycznej jakie do tej pory zostało opublikowane. Celem badania było nie tylko zebranie najnowszych danych dotyczących aktywności fizycznej ogółem, ale również identyfikacja różnic pomiędzy poszczególnymi krajami i wewnątrz nich, w zależności od płci, środowiska życia oraz masy ciała.

Najbardziej leniwe i najbardziej aktywne kraje świata

Analiza naukowców wykazała, że średnia liczba wykonywanych kroków w analizowanych krajach wynosi 4961 w ciągu 14 godzin, ale w poszczególnych krajach jest bardzo zróżnicowana. Państwa, które charakteryzowały się najwyższą liczbą kroków, zbliżając się prawie do 6 tysięcy dziennie, to przede wszystkim Japonia, Rosja, Białoruś, Ukraina, Hiszpania czy Chiny. Najmniejszą zaś, bo poniżej 4 tysięcy kroków, charakteryzowały się Arabia Saudyjska, Libia i Indonezja.

Polska i pozostałe kraje Europy środkowej oraz zachodniej znalazły się ponad średnią i charakteryzują się aktywnością fizyczną, którą można oszacować na 5-6 tysięcy kroków. Można zatem śmiało stwierdzić, że mieszkańcy naszego kraju na tle pozostałych cechują się całkiem dobrym poziomem aktywności fizycznej.

Najbardziej aktywni w rankingu mieszkańcy Hongkongu osiągnęli wartość 6880 kroków, natomiast średnia ilość kroków wykonywana przez mieszkańców Indonezji wyniosła zaledwie 3513.

Często przywoływane w różnych publikacjach naukowych jako przykład mało aktywnych społeczeństw Stany Zjednoczone i Meksyk charakteryzują się podobną średnią wykonywanych kroków wynoszącą odpowiednio: 4774 i 4629.

Różnice w aktywności fizycznej

Autorzy badania zwracają uwagę na fakt spadku aktywności fizycznej wraz z wiekiem. Wniosek ten jest spójny z innymi badaniami prowadzonymi w tym zakresie. Dodatkowo zwrócono uwagę, że niższą aktywnością fizyczną charakteryzują się kobiety.

Z kolei w oparciu o dane zgromadzone z 69 miast w Stanach Zjednoczonych wykazano, że wyższą aktywnością fizyczną wykazują się mieszkańcy miast, w których infrastruktura sprzyja chodzeniu i aktywności fizycznej, jak np. w Nowym Jorku i San Francisco, podczas gdy w niesprzyjających pieszym wędrówkom Houston i Memphis zaobserwowano najniższą liczbę wykonywanych kroków. Co więcej, odnotowano, iż w większych miastach sprzyjających aktywności fizycznej jest ona wyższa w dni powszednie w godzinach porannych i w godzinach wieczornych, a także w porze obiadowej i w weekendy po południu. Wskazuje to na fakt, że przyjazne spacerom miasta przyczyniają się do zwiększenia aktywności nie tylko w czasie wolnym, ale również podczas pracy, w przerwach. To kolejny dowód na to, jak duże znaczenie w ograniczeniu aktywności fizycznej i rozwoju otyłości ma środowisko, w którym żyjemy.

Ponadto zaobserwowano także, iż w krajach o najmniejszym stopniu nierówności w aktywności fizycznej ilość osób z nadmierną masą ciała była najniższa. Do krajów o najmniejszych nierównościach zaliczono między innymi Hongkong, Chiny czy Szwecję, natomiast największe różnice charakteryzowały takie kraje jak Arabia Saudyjska, Australia, Kanada czy Egipt. Polska pod względem nierówności w aktywności fizycznej znalazła się w połowie rankingu.

Autorzy badania zgodnie twierdzą, że wyniki pracy mogą przyczynić się do szybszego rozwoju badań łączących aktywność fizyczną z otyłością oraz istotnie wpłynąć na politykę w zakresie zdrowia publicznego. Wierzą również, że podobne badania mogą posłużyć w przyszłości jako wytyczne przy projektowaniu miast przyjaznych aktywności fizycznej, co przełoży się na zmniejszenie ilości osób z nadwagą i otyłością.

Sprawdźmy więc, ile kroków dziennie wykonujemy sami. To proste – wystarczy zainstalować na swoim smartfonie jedną z licznych aplikacji mierzących kroki.