Zaparcia? W poszukiwaniu rozwiązania

Zaparcia to problem, który dotyka wszystkich, od dzieci po dorosłych i osoby starsze. Ludzie często wstydzą się o tym mówić. Tymczasem szacuje się, że ta dokuczliwa dolegliwość dotyczy ok. 28% populacji1 i i jest coraz częściej obecna w naszym życiu. Szybki rytm życia, ciężkostrawne posiłki, jedzenie w pośpiechu przed komputerem lub telewizorem oraz stres mogą być głównymi czynnikami nasilającymi problem.

W obliczu takiego stanu rzeczy ważne jest ustalenie, która faza procesu wypróżniania jest zmieniona: czy faza propulsywna, w której występuje nieregularność w przesuwaniu się treści jelita grubego, czy faza ekspulsywna związana ze zmianą mechanizmów regulujących opróżnianie odbytnicy. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z zaparciami spowodowanymi spowolnionym pasażem jelitowym, w drugim z zaparciami dotyczącymi wypróżniania. Ogólnie rzecz biorąc, mowa tu o zaburzeniu, które choć w większości przypadków nie ma poważnych implikacji, może mieć istotne konsekwencje dla ogólnego stanu zdrowia i jakości życia. W celu zapobiegania i rozwiązywania tego problemu należy, w miarę możliwości, działać na przyczyny.

Ponieważ większość przypadków zaparć wynika z niezdrowego trybu życia, warto najpierw skorygować wszelkie błędy żywieniowe, ograniczyć siedzący tryb życia, uregulować swoje nawyki, a następnie, jeśli to nie wystarczy, postawić na skuteczne i bezpieczne rozwiązania terapeutyczne. W zaparciach dotyczących fazy wypróżniania zaburzenie jest spowodowane zmianą delikatnych mechanizmów regulujących opróżnianie odbytnicy. Kał pozostaje więc dłużej w ostatnim odcinku odbytnicy, ma tendencję do wysychania, co zwiększa trudności w wypróżnianiu. W takich okolicznościach przydatne może być sięgnięcie po rozwiązania terapeutyczne, takie jak mikrowlewki. Badania naukowe w tym zakresie dostarczają trafnych rozwiązań, zwłaszcza jeśli mówimy o badaniach prowadzonych w dziedzinie metabolomiki i biologii systemów. Naukowcy opracowali systemy połączonych i odpowiednio dobranych substancji, zalecanych zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, opartych na monosacharydach, polisacharydach i melanoidynach z miodu nektarowego i spadziowego oraz polisacharydach z aloesu i malwy, które podawane w mikrowlewkach są w stanie ułatwić wypróżnienie bez podrażniania błony śluzowej odbytnicy. Szczególnie dobroczynny wpływ na wypróżnienie ma połączenie tych substancji naturalnych. Zapewnia ono zrównoważone działanie osmotyczne, wynikające z wysokiego stężenia cukrów prostych zawartych w obu miodach, a dodatkowo pozwala chronić błonę śluzową odbytu dzięki składnikowi polisacharydowemu. Są to rozwiązania wskazane zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci.

W przypadku zaparć spowodowanych spowolnionym pasażem jelitowym dochodzi do nieregularności w przesuwaniu się treści wzdłuż jelita grubego, co jest szczególnie utrudnione przez obecność suchych i twardych stolców. Dlatego spowolniony pasaż jelitowy jest często związany z zaburzeniami motoryki całego przewodu pokarmowego. W stanie homeostazy na wszystkich etapach, począwszy od przełykania, ruchy mięśni gładkich przewodu pokarmowego (żołądka, jelita cienkiego i okrężnicy) rozchodzą się w sposób synergistyczny na długie odcinki przewodu pokarmowego. W przypadku spowolnionego pasażu jelitowego, powyższe harmonijne ruchy jelitowe są spowolnione i dochodzi do zmiany w przesuwaniu się stolca.

Niewątpliwie zaparcia są złożonym stanem chorobowym, który może mieć wiele przyczyn, z której żadnej nie można przypisać pojedynczym problemom czy okolicznościom. W rzeczywistości pojawienie się choroby jest spowodowane nieprawidłowym działaniem sieci pathways (biofunkcji), które oddziałują na siebie i na środowisko zewnętrzne w taki sposób, że prowadzą do powstawania stanu chorobowego.

W takich przypadkach ważne jest, aby działać przy pomocy rozwiązań terapeutycznych, które mają korzystny stosunek korzyści do ryzyka, ale przede wszystkim konieczne jest ustalenie podejścia terapeutycznego.

Badania z zakresu metabolomiki i biologii systemów pozwoliły na odkrycie systemów substancji opartych na ekstraktach z senesu, cykorii, kopru włoskiego, mniszka lekarskiego i kminku, które, odpowiednio połączone, wykazują skuteczność terapeutyczną i korzystny stosunek korzyści do ryzyka. W ten sposób zaparcia są leczone zgodnie z logiką funkcjonowania sieci, takiej jak ta, którą nasze ciało aktywowałoby w celu doprowadzenia do fizjologicznego wypróżnienia. Rezultatem takiego działania jest wzrost ruchliwości jelit, zwiększone uwodnienie kału, modulacja stanu zapalnego i zwiększona ochrona ściany jelita.

Ogólnie rzecz biorąc, powyższe rozwiązania są godne zaufania, zwłaszcza gdy skorzystamy z porady lekarza lub farmaceuty, w celu zrozumienia i ustalenia na podstawie szybkiego wywiadu, z jakiego rodzaju zaparciem mamy problem, oraz w celu podjęcia jak najbardziej odpowiedniego leczenia.

Praktyczne wskazówki dotyczące zaparć

Pij dużo płynów, uprawiaj więcej aktywności ruchowej i spożywaj więcej błonnika. Są to trzy proste sposoby, dzięki którym możesz zacząć ponownie dbać o swoje jelita i w ten sposób próbować złagodzić nieprzyjemne dolegliwości, jakimi są zaparcia. Należy jednak zwrócić uwagę na rodzaj zaparcia.

Spożycie błonnika może z pewnością pomóc w przypadku zaparć spowodowanych spowolnionym pasażem jelitowym, ale jest mniej zalecane dla tych, którzy cierpią z powodu zaparć związanych z samym wypróżnianiem, ponieważ stolce mogą gromadzić się w ostatniej części jelita, a następnie fermentować, powodując wzdęcia i obrzęk brzucha. Zwykle ilość błonnika, jaką należy spożywać, zależy od wieku i płci. Generalnie dorośli powinni spożywać od 25 do 31 gramów błonnika dziennie. W takich przypadkach porada dietetyka może pomóc w planowaniu posiłków. Dobrym źródłem błonnika są produkty pełnoziarniste, takie jak pełnoziarniste pieczywo i makarony, płatki owsiane i otręby; rośliny strączkowe, takie jak soczewica, czarna fasola, fasola borlotti, soja i ciecierzyca; owoce, takie jak jagody, jabłka ze skórką, pomarańcze i gruszki; oraz warzywa, takie jak marchew, brokuły, groch i kapusta.

Kolejnym ważnym aspektem jest spożywanie odpowiedniej ilości wody. Należy pić wodę i inne płyny, takie jak naturalnie słodzone soki owocowe i warzywne oraz jeść zupy. Wprowadzenie powyższych zmian do naszych nawyków żywieniowych powinno sprawić, że stolec będzie bardziej miękki, a wypróżnianie łatwiejsze.

W przypadku obu typów zaparć zarówno tych związanych z wypróżnianiem, jaki i spowodowanych spowolnionym pasażem jelitowym, zaleca się zawsze konsultację z lekarzem w celu wykluczenia poważnych lub współistniejących chorób.

Źródło: Świat farmacji 7-8/2021

Daniela Mammoli dyr. Komunikacji Naukowej Aboca

mgr farm. Elżbieta Szolle kierownik ds. szkoleń Aboca Polska

Źródło: https://www.niddk.nih.gov/ health-information/digestive-diseases/ constipation/eating-diet-nutrition