Ziołowe sposoby na  ból gardła i chrypkę 

Ból gardła jest jedną z najczęstszych oraz męczących dolegliwości  pojawiających się w okresie jesienno-zimowym.  Objawia się drapaniem, bólem zlokalizowanym w górnych  drogach oddechowych oraz uczuciem suchości. Aby złagodzić  te nieprzyjemne objawy warto zastosować zioła  o właściwościach powlekających i odkażających: tymianek,  rzepik czy szałwię.

Ból gardła jest ogólnym pojęciem, które  określa zespół nieprzyjemnych i uciążliwych  dolegliwości o różnym nasileniu  i umiejscowieniu, pojawiający się bez  względu na porę roku. Typowymi objawami  są: silny ból zlokalizowany w gardle,  krtani, ból migdałka, w okolicach  ślinianek oraz w krtani, uczucie suchości,  pieczenie oraz drapanie. Bólowi gardła  często towarzyszą trudności w przełykaniu  i mówieniu, obrzęki, stany zapalne  błony śluzowej oraz chrypka. W ponad  90% przypadków przyczyną bólu gardła  są infekcje wywołane przez wirusy,  rzadziej bakterie czy grzyby. Może on  być również objawem towarzyszącym  innych, poważniejszych chorób tj. szkarlatyna,  ospa wietrzna, odra, zapalenie  dziąseł, próchnica zębów, mononukleoza  czy zmiany nowotworowe. 

Dobrym sposobem łagodzenia nieprzyjemnych  objawów bólu gardła  jest stosowanie płukanek. W trakcie  płukania gardła następuje usuwanie  części drobnoustrojów z błony śluzowej,  co znacznie przyspiesza zakończenie  infekcji. Jeżeli stosuje się płukanki  na bazie ziół, które wykazują działanie  odkażające, to taki zabieg jest jeszcze  skuteczniejszy. Z kolei zioła o działaniu  przeciwzapalnym można zastosować  do ciepłych okładów lub nacierania  szyi. Ciepło łagodzi ból oraz poprawia  ukrwienie tkanek. 

Aby złagodzić dolegliwości warto sięgnąć  po naturalne sposoby – zioła takie  jak tymianek, szałwia, rzepik, rumianek,  kora dębu czy czosnek. 

Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) 

Tymianek pospolity jest rośliną pochodzącą  z krajów basenu Morza Śródziemnego.  Obecnie jest uprawiany  w wielu krajach Europy oraz Ameryki,  jak również w Polsce. W medycynie  ludowej był stosowany jako skuteczny  środek przeciwko wirusom i bakteriom,  zalecany do łagodzenia napadów męczącego  kaszlu. 

Tymianek wykazuje działanie przeciwbakteryjne  oraz przeciwzapalne. Liczne  badania potwierdziły jego skuteczność  we wspomaganiu układu oddechowego.  Właściwości aseptyczne i przeciwbakteryjne  tymianku są wykorzystywane  w łagodzeniu infekcji gardła, jamy ustnej  oraz chrypki. Działa również wykrztuśnie  i rozkurczowo, pomaga zwalczać i łagodzić  kaszel. Jest częstym składnikiem  preparatów na kaszel suchy oraz mokry. 

Tymianek jest bogatym źródłem substancji  czynnych: olejków eterycznych  (tymolu), flawonoidów, saponin, fenolokwasów  oraz garbników. Związki te  działają przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo  oraz powlekająco i osłaniająco  na błony śluzowe. Dodatkowo  nawilżają i powlekają śluzówkę.

Jednak obecny w tymianku tymol przyjęty  w większym stężeniu może wywoływać  nudności, wymioty i stany zapalne  żołądka. Jest również przeciwwskazany  dla kobiet w ciąży ze względu na ryzyko  przedwczesnych skurczów macicy.  Dlatego należy rozważnie go stosować  i nie przekraczać zalecanych dawek. 

Szałwia lekarska (Salvia officinalis L.) 

Szałwia lekarska jest półkrzewem, który  naturalnie występuje w krajach basenu  Morza Śródziemnego. Nazwa łacińska  zioła pochodzi od słowa „salvere”  oznaczającego „leczyć”. Ze względu na  bogactwo związków aktywnych o różnych  strukturach chemicznych znalazła  zastosowanie w medycynie. Głównymi  substancjami leczniczymi są olejki eteryczne  (tujol, cyneol, borneol, pinen,  kamfora), flawonoidy, garbniki, żywice,  witaminy (A, C, z grupy B) oraz składniki  mineralne (magnez, potas, sód, cynk,  żelazo, wapń). 

Obecne w szałwii olejki eteryczne, taniny  oraz substancje goryczkowe wykazują  działanie antyseptyczne. Hamują  namnażanie się mikroorganizmów  (wirusów, bakterii i grzybów) chorobotwórczych,  które są odpowiedzialne za  rozwój wielu infekcji. 

W łagodzeniu dolegliwości bólowych  gardła wykorzystuje się napar z liści  w formie płukanki. Działa on przeciwzapalnie,  bakteriobójczo i przeciwgrzybiczo  w stanach zapalnych błony  śluzowej jamy ustnej, gardła, krtani,  migdałków a także dziąseł. Płukanie ust  naparami z szałwii znalazło również zastosowanie  w leczeniu owrzodzeń jamy  ustnej, aft czy pleśniawek, krwawiących  dziąseł, ale także do łagodzenia bólu  gardła i zapalenia migdałków. Z kolei  napar stosowany do picia i inhalacji,  dzięki właściwościom wykrztuśnym  oraz ściągającym, ułatwia oczyszczenie  dróg oddechowych z zalegającej  w nich wydzieliny. 

Rumianek pospolity  (Matricaria chamomilla L.) 

Rumianek jest jedną z najbardziej znanych  roślin leczniczych o wszechstron-  nym zastosowaniu. Wysoka zawartość  olejków eterycznych (min. chamazulen,  alfa-bisabolol, spiroeter), flawonoidów,  fitosteroli, związków kumarynowych,  fenolokwasów, garbników, śluzów oraz  choliny działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie,  rozkurczowo na mięśnie  gładkie. Ponadto przyspiesza gojenie  się ran. Rumianek jest zalecany przy  stanach zapalnych jamy ustnej i gardła,  zapaleniu dziąseł, a także infekcjach  górnych dróg oddechowych o różnej  etiologii (również grzybiczej). 

Rzepik pospolity (Agrimonia eupatoria) 

Rzepik pospolity jest to roślina o wielu  leczniczych właściwościach, m.in. ma  działanie antyseptyczne oraz łagodzi  stany zapalne jamy ustnej. Ziele rzepiku  od dawna wykorzystywano w medycynie  naturalnej, ze względu na jego bogaty  skład. Dzięki wysokiej zawartości  garbników, fitosteroli, flawonoidów,  olejków eterycznych, choliny, witamin  (B1, PP, K) i składników mineralnych  wykazuje aktywność przeciwzapalną,  przeciwbakteryjną i regenerującą na  błony śluzowe. Te właściwości są wykorzystywane  w zwalczaniu infekcji jamy  ustnej oraz gardła. 

Kora dębu (Quercus cortex) 

Kora dębu to surowiec pozyskiwany  z młodych pni i gałęzi dębu szypułkowatego.  Znalazła szerokie zastosowanie  w lecznictwie, m.in. w łagodzeniu  stanów zapalnych i infekcji górnych  dróg oddechowych. Naparz kory dębu  jest bogaty w garbniki oraz polifenole.  Ich właściwości ściągające, przeciwbakteryjne  (również wobec szczepów  gronkowców) i wirusostatyczne są wykorzystywane  w łagodzeniu objawów  bólu gardła. 

Czosnek pospolity (Allium sativum) 

Zawarty w nim związek leczniczy allicyna  działa przeciwbakteryjnie oraz  przeciwwirusowo, dzięki czemu znalazł  on zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych  gardła o różnej etiologii. 

Źródło: Świat farmacji, 12/2020 
Zdjęcie: pixabay.com